Als ze onze flat in Barcelona maar niet in beslag nemen…

Gisteren gingen we eten bij Catalaanse vrienden van ons, Enric en Montse. Het was een gezellige avond, met lekker eten, zoals altijd. Ik ben goed van het brood en de desserts kunnen blijven, en ik ben ook voorzichtig geweest met alcohol, ook al had hij fantastische wijn open gemaakt. Maar het was plezant om weer eens bij te kunnen kletsen. Het bijzondere aan vrienden die hier zijn opgegroeid en die hier al hun hele leven wonen, is dat je ook eens een andere blik op de stad krijgt. Zo leer je zelf ook de stad en de gevoelens die leven bij de bewoners wat beter kennen. Topics die leven in de lokale pers, die wij eigenlijk amper of niet volgen, worden dan tussen pot en pint of tussen de patatas bravas en de cava eens besproken. Zeer boeiend. Soms ook wat verontrustend.

Enric vertelde ons dat de grote financiële crisis ervoor zorgt dat de stad veel onveiliger is geworden. Zelf zal hij nooit meer met een duur horloge op straat lopen. Gewoon omdat er heel veel overvallen plaatsvinden. Ik schrok daar eerlijk gezegd een beetje van. In het toeristische centrum en in wijken als El Born lopen wel veel zakkenrollers rond, dat is geweten. Maar in de wijk waar wij wonen heb ik nog nooit van een overval gehoord en heb ik me nog nooit onveilig gevoeld. Maar volgens Enric is dat een vals gevoel van veiligheid want elke dag hoort hij van vrienden van vrienden dat ze bestolen zijn en er verschijnen ook voortdurend verhalen over in de lokale pers.

Maar waar hij ons nog het meest voor wou waarschuwen is voor de krakers. Hij vroeg ons of we een alarm hebben in onze flat om te vermijden dat die “in beslag wordt genomen”. Blijkbaar worden eigenaars in Spanje heel slecht beschermd door de wet, en kunnen krakers die je huis of je flat innemen daar heel moeilijk worden uitgezet. Wanneer ze binnen geraken in je woning, en ze kunnen bewijzen dat ze er 48 uur hebben gewoond (door bijvoorbeeld elke dag twee keer take-away te bestellen op je adres) mag de politie ze zonder een bevel van de rechter niet gedwongen op straat zetten. Je moet dan dus echt naar de rechter gaan, en zo’n procedure kost veel geld en duurt lang, vaak meer dan negen maanden. En die vaak georganiseerde kraker-bendes weten dat gewoon. Ze eisen dan meestal een losgeld van vele duizenden euro’s voor ze je eigendom willen verlaten. De meeste eigenaars doen dat dan, omdat ze hopeloos zijn en weten dat het alternatief, en dat is dus een juridische procedure opstarten, veel omslachtiger, duurder, en vooral trager is.

Ik vond het een onwaarschijnlijk verhaal dat ik nauwelijks geloven kon. Maar het blijkt dus helemaal waar te zijn en een gigantische plaag in Spanje op dit moment. In de Spaanse kranten gaat het er ook voortdurend over blijkbaar. Die soepele wet ten opzichte van krakers zou nu wel door bendes misbruikt worden, maar is vooral bedoeld om leegstand tegen te gaan. En politici zijn niet geneigd om die wet snel te veranderen omdat het in Barcelona bijna onmogelijk is geworden om betaalbaar te wonen voor een groot deel van de bevolking. Daarom bestaat het recht om leegstaande huizen te bezetten en kun je mensen bijna niet op straat zetten. En als zo’n bendes dan zien dat je flat vaak niet bewoond is bestaat het risico wel degelijk dat de deur wordt geforceerd en dat mensen in je bed komen slapen en het hun huis gaan noemen.

Wij hebben hier in Barcelona vriendelijke Catalaanse buren waar we goed mee samen kunnen leven. We zijn beleefd, zeggen vriendelijk goede dag, zorgen voor geen overlast denk ik, en betalen zeer netjes ons deel van de kosten. Ik heb echt het gevoel dat ze ons goed kunnen verdragen. Maar een groot deel van de Catalanen ziet buitenlanders als ons in feite niet graag komen. Wij zijn hier dan wel bijna elke vakantie en af en toe een weekend, maar 10 maanden per jaar staat onze flat gewoon leeg.  In een stad waar mensen bijna onmogelijk nog een woonst kunnen kopen en huren, is daar veel kwaadheid over. Heel veel buitenlanders hebben zo flats opgekocht in de crisisperiode van 2008. Flats waar ze enkel eens op vakantie komen, net zoals wij. Maar een flink deel van de mensen uit de populaire wijken weten dat hun kinderen nooit in die buurt gaan kunnen wonen, daarvoor zijn de lonen te laag en zijn de immo-prijzen te zwaar opgedreven door buitenlanders. Ik snap oprecht dat dat veel kwaadheid oplevert.

Dat is volgens Enric ook één van de redenen waarom de overheid zo tolerant blijft tegenover de bezetting van leegstaande eigendommen. Een groot deel van de bevolking is zo danig aan het verarmen en er is een stille revolutie bezig tegen die ongelijkheid, tegen het feit dat sommigen alles en anders niets hebben. Zeker het linkse bestuur van de stad weigert daarom krakers zomaar op straat te zetten. Mijn vriend Enric zei me: neem echt een alarm. Als er wordt ingebroken en de politie stelt binnen de 48 uur vast dat er mensen in je flat wonen, dan kunnen ze wel buiten worden gezet. Anders is het echt te laat. Toch eens goed over nadenken.