Van een slechte timing gesproken. Net nu ik een dikke maand een reisgids uitheb met als naam “Mijn Barcelona” waarmee ik nog meer mensen wil motiveren en helpen om deze prachtige, gastvrije stad te ontdekken, was er een “gigantische betoging” in Barcelona tegen toeristen. Zo lazen veel van mijn volgers het in de Vlaamse pers. Het was ook wel wat: meer dan tweeduizend mensen die met spandoeken en slogans als “Tourist Go Home” door de stad trokken, en die toeristen die een glas zaten te drinken of iets lekkers zaten te eten op populaire plekken aanvielen met … waterpistooltjes.

“Wat een streep door de rekening. Valt dat even tegen toch?” vroeg een journalist van de krant me gisteren aan de telefoon. Ik zat net in de taxi, geland van een weekend DJ’n in Vlaanderen, onderweg naar wat voorlopig mijn flatje nog is, voor ik de stad word uitgezet en voor ik definitief beroofd word van mijn Spaanse hebben en houden… Ik kon de journalist, maar ook de tientallen vrienden en familieleden die me een linkje naar de vele artikels over de protesten tegen het buitenlandse toerisme hadden doorgestuurd, gelukkig geruststellen.

De protesten tegen het massatoerisme zijn niet nieuw. De overlast duurt ook al erg lang. Sinds de Olympische Spelen, meer dan dertig jaar geleden, in 1992, is Barcelona een van de absolute topsteden geworden voor toeristen in Europa. Dat gaat altijd gepaard met een soort van overlast, vraag maar eens in Venetië of Amsterdam, en zelfs in Brugge op sommige momenten. Het is altijd een evenwichtsoefening. Aan de ene kant zijn die toeristen een enorme boost voor de lokale economie. Anderzijds kun je niet naast de nadelen kijken.

Twee van die nadelen doet een (flink) deel van de lokale bevolking steigeren. Ten eerste de letterlijke overlast. Loop maar eens over de Ramblas of ga eens naar de Boqueria markt in het hoogseizoen: er is geen doorkomen aan. En een aanzienlijk deel van die toeristen hebben ook weinig klasse en respect. Ik ben intussen in gedachten een halve Catalaan geworden maar ik kan me ook bijzonder ergeren aan die lallende en zuipende Britten of Nederlanders, of aan die ellendige vrijgezellengroepjes die in roze tutu of nog meer onthullende outfits de mooie straten onveilig maken. Dat is echt niet fijn, en geloof me: ze zijn met veel, heeeeeel veel. Alleen moet ik zeggen: dat is echt een probleem op de drukke plekken, en niet overal in deze grote stad. Wij wonen op amper 1 kilometer van de beroemdste winkelstraat en bijna nooit zien we in onze buurt een toerist, of het moet tegenwoordig een Vlaming zijn die de verborgen plekjes uit mijn boek heeft ontdekt.

Het tweede nadeel, en dat snijdt nog veel dieper in de ziel van de Catalaan, is dat het in zijn stad quasi onbetaalbaar is geworden om nog flats of huizen te kopen voor de lokale bevolking. Veel kinderen van vrienden van ons moeten een eind buiten de stad op zoek naar een huurpand, want hier in het centrum is alles belachelijk duur geworden. Dat komt een stuk door mensen als ons. Elf jaar geleden kochten wij onze flat aan een erg scherpe prijs, het was toen het absolute dieptepunt van de huizencrisis in Spanje, maar sindsdien zijn de prijzen door het dak gegaan. Veel buitenlanders hebben toen een flatje gekocht. Maar daar haten de Catalanen ons niet per se voor, ze weten dat zoiets kan in Europa. En we betalen ook netjes belastingen. Tot daar alles ok.

Waar ze wel een probleem mee hebben is dat veel buitenlanders, maar ook lokale mensen, massaal flats hebben gekocht om te verhuren als Air B&B. Ik heb vrienden die dat ook hebben gedaan, een slimme, legale investering met een zot rendement. Maar de combinatie van massatoerisme en de boom van vakantieflats zorgt ervoor dat een deel van de armere bevolking, én de middenklasse, het gevoel heeft dat de de stad niet meer van hen is, maar hen uit de handen aan het glippen is.

Vandaar de protesten. En daar wordt door de overheid echt naar geluisterd. Tegen 2029 zullen alle vergunningen voor toeristenverhuur geschrapt worden in de stad, een beslissing die bijvoorbeeld in ons huis al door de vereniging van eigenaars al was genomen een paar jaar geleden: niemand mag zijn flat op korte termijn verhuren bij ons, en ik vind dat prima. Maar mensen die net in appartementen voor toeristen geïnvesteerd hadden vinden de maatregel van de overheid schandalig en broodroof. Ook Catalaanse investeerders. Zo zie je maar. Iedereen heeft zijn eigen belangen.

“Alle toeristen buiten” klinkt hard. Maar het moet gerelativeerd worden. Heel veel Barcelonezen leven van het toerisme, en ik weet hoe hard er geklaagd werd toen al het toerisme wegviel tijdens Covid. Het was een aderlating voor de bloeiende stad. En we mogen de omvang van de bewuste betoging nu ook niet overdrijven: het waren ook maar een dikke tweeduizend mensen, van vaak linkse drukkingsgroepen, die betoogd hebben. In een stad waar ontzettend vaak grote betogingen tegen van alles en nog wat plaatsvinden is dat nu ook niet heel veel. Maar het is wel de kanarie in de mijntunnel. Het is wel iets dat leeft. Mensen in Barcelona zijn enorm gehecht aan de wijk waarin ze zijn opgegroeid, en als ze daar dan geen betaalbare woonst meer kunnen vinden, dan doet dat pijn.

De wetgeving rond verhuur en verkoop zal nog verstrengen, daar ben ik zeker van. En hotels zijn daar niet rouwig om, en die lobbyen mee, want zij vinden al dat vakantieverhuur op de privémarkt ook maar niks. En als naast de nieuwe regelgeving nu ook eens wat meer fatsoen komt van sommige reizigers, dus zonder gezuip en gebrul en gepis tegen de muren in de binnenstad, dan zal dat respect ook met meer respect beantwoord worden door de trotse Catalanen. Het is een kwestie van geven en nemen, van evenwicht en respect. Meer niet. Maar ook niet minder.

Dus koop gerust “Mijn Barcelona”. Er staan behalve de toeristische trekpleisters ook heel veel rustige verdoken plekjes in die zalig zijn om te ontdekken. En restaurants waar ze je met open armen en heerlijk eten zullen ontvangen. Je bent en blijft hier welkom, absoluut!

Mijn Barcelona is exclusief online te koop via www.mijnbarcelona.be of via de uitgeverij www.silenro.be