Het was 2020. Het was hoogzomer in België. We waren net verhuisd van Rijmenam naar Lochristi. En ook al was het huis nog niet volledig af, we waren er wel zeer gelukkig, en we probeerden van die zomer toch iets moois te maken. Na een naar en raar voorjaar, met een keiharde lockdown door corona mochten we sinds een paar weken weer een beetje meer leven. Sinds 8 juni mochten we weer wekelijks met 10 verschillende, en wisselende, personen nauwer contact hebben, bovenop de gezinsleden, en sinds eind juni mochten we zelfs 15 mensen per week zien.

Vijftien verschillende mensen, dat haalden we niet, en we hadden al zeker geen “nauwe contacten”. We knuffelden niet, en kusten met niemand, zelfs niet met onze ouders of petekindjes. Dat hadden we sinds maart al niet meer gedaan, en we vonden dat veilig: afstand houden. Maar we nodigden wel vrienden en familie uit voor etentjes. Voornamelijk in de tuin, want onze eettafel voor binnen was nog niet geleverd. Het waren zalige avonden. We genoten van het leven, veilig dat wel, maar met volle teugen. Ik kookte. We dronken wijn. We babbelden. De zomeravonden waren heerlijk want we mochten weer (min of meer) normaal sociaal contact hebben.

En toen kwam de eerste verstrenging er weer aan.  De sociale bubbel werd vanaf 29 juli beperkt, van 15 wisselende contacten per persoon tot 5 dezelfde personen per gezin. Dat kwam onverwacht hard aan bij velen. Toch niet opnieuw? Mensen wilden echt niet terug naar een lockdown zoals we die in het voorjaar hadden gekend. Maar de overheid had geen andere keuze want vanaf de tweede helft van de zomer leek de tweede coronagolf weer op te starten, met steeds hogere besmettingscijfers in veel gemeenten. Er moesten maatregelen komen.

En het is toen dat ik voor het eerst echt heb gemerkt dat mensen spanningen, discussies en zelfs ruzies begonnen te krijgen met vrienden en familieleden. Er kwam veel meer dan in het voorjaar, toen iedereen de ernst van de situatie beter leek te begrijpen, ook meer kritiek op de maatregelen. Ook non-believers kregen een platform. Online, en in de media. En ik moet eerlijk toegeven: ik vond de nieuwe maatregelen zelf ook niet zo leuk. In het voorjaar had ik heel hard mee gevochten om de boodschap te verspreiden: “blijf in uw kot”. Ik had maanden van thuis uit gepresenteerd, al mijn boodschappen online gedaan, en werkelijk niemand gezien thuis. En dat ging eigenlijk goed, in de lente, het had zelfs iets heroïsch: we vechten tegen dat rotvirus en we komen er wel door. Maar nu opnieuw strengere maatregelen, dat vond ik ook niet zo leuk.

En die verstrenging van de maatregelen werd ook duidelijk veel minder gedragen door een deel van de bevolking. Er was door onze regeringen al zoveel van strategie gewisseld, we hadden de virologen al veel te veel gezien op TV en ook zij veranderden van mening als van trui. Kortom: we wilden leven, in de zomer. Maar goed, toen kwam die bubbel van vijf. En toen moesten we van de overheid wel nadenken over hoe we ons leven zouden organiseren. Wie we nog zouden ontmoeten. En toen heb ik, ik vind het spijtig om te zeggen, een ruzie gehad die ik niet had moeten maken.

Ik begon namelijk te rekenen wie ik wel nog kon zien, en mijn planning te maken. De week na de persconferentie met de strengere maatregels hadden we twee etentjes gepland. Veilig in de tuin dat sowieso, maar toch zouden we over onze bubbel gaan. Het eerste etentje was met drie bevriende koppels. Dat waren dus zes mensen extra. Ik wou me aan de regels houden dus heb dat tegen m’n goesting afgebeld. De vrienden die ik cancelde reageerden beleefd ontgoocheld. Ze aanvaardden mijn beslissing wel, ze begrepen die ook, maar ik voelde dat sommigen onder hen er toch wel een beetje anders in zaten. Ze vonden het wellicht een beetje flauw van me, maar zeiden dat niet. Het leverde geen ruzie op, maar wel een onbehaaglijk gevoel. Maar kijk, ik wou geen regels breken, dus ik annuleerde, flink tegen m’n zin dat etentje.

Maar nog die week stond een lunch gepland met twee andere vrienden. Hij is één van mijn beste maten en zijn vrouw is de liefste dame van de wereld. Heel zorgzaam en attent, je kunt er heerlijke babbels mee hebben, en ook zij keken ontzettend uit naar het bezoek. Dus ik belde hen en zei dat ik voor hen had gekozen in onze bubbel omdat ik het etentje per se wou laten doorgaan. Maar daar moesten zij toch even over nadenken. En een uurtje later lieten ze weten dat ze jammer genoeg toch niet zouden komen. Hun ouders zijn echt oudere mensen die ze niet in gevaar wilden brengen. En dan hadden ze ook nog twee andere familieden waar ze echt moesten voor zorgen en in hun bubbel opnemen. Dus eigenlijk was hun bubbel daardoor strikt genomen helemaal vol, en moesten ze tot hun spijt de uitnodiging afzeggen.

En toen heb ik niet zo fijn gereageerd, besef ik nu. Ik was ontgoocheld en ook een beetje boos. Ik vroeg hen of ze het misschien niet veilig vonden bij ons. Ik zei dat we in de tuin zouden eten en dat daar toch niks kon gebeuren. (Later zei mevrouw Wilmes trouwens dat in de tuin wel nog tien mensen tegelijk ontvangen mochten worden, maar dat was toen nog niet duidelijk). Hoe dan ook: er ontstond een lastige conversatie met twee van onze beste vrienden. Ik was ontgoocheld dat ze niet op bezoek kwamen en zij vonden het bijzonder jammer dat ik niet begreep dat hun ouders en familie als eerste in de bubbel moesten, en dat zij zich strikt aan de maatregelen wilden houden.

Plots zat er een haar in de boter, en hadden we wrevel met mensen die we in feite ontzettend graag zien. Niet dat we zijn beginnen schelden of openlijk ruzie maken, maar de ellende was er wel. Terwijl ik normaal elke week wel eens met mijn maat bel vielen de gesprekken en berichtjes tussen ons stil. En toen ik hem een dikke maand later toch eens een “ca va?” stuurde, antwoordde hij dat mijn reactie eind juli hen veel pijn had gedaan. Het had er bij hen beiden toch stevig ingehakt, ik had in sms’jes dingen gezegd die hen pijn hadden gedaan, en ze hadden toch even tijd nodig om dat te verwerken. Pittig gevoel na een vriendschap van bijna dertig jaar. Een gevoel dat ik ook niet echt ken, want wij hebben eigenlijk nooit met vrienden ruzies.

Wat toen gebeurd is tussen ons, gebeurt vandaag bijna elke dag. Mensen lopen extreem prikkelbaar. En bijna iedereen die ik ken geeft het toe. Bijna iedereen heeft ergens wel ruzies of discussies over corona en over de sociale gevolgen daarvan. Iedereen heeft ook een uitgesproken mening. Er zijn mensen die panikeren, en anderen die het bestaan van het virus ontkennen. Maar ook tussen de mensen die de ernst van de situatie wel inzien bestaan veel spanningen. Want iedereen wordt op een andere manier getroffen door het virus of door de maatregelen, niemand ontsnapt eraan.

De meeste ouders willen dat de scholen openblijven. Veel van de leerkrachten die ik ken, snappen dat niet en voelen zich kanonvlees. Mensen in de horeca voelen zich slachtoffer. Mensen in de zorg staat het water aan de lippen. Anderen willen kunnen reizen. Ondernemers zijn bang dat hun business ineen klapt. Enzoverder enzovoort. Je hebt mensen die de maatregelen haten en de politici verwijten dat ze hun vrijheden afpakken, en je hebt een andere groep die vindt dat er veel te weinig gebeurt en die een harde lockdown eisen. En iedereen staat steeds heftiger in zijn mening. Er ontstaan discussies en ruzies tussen collega’s, buren, vrienden en familie over de maatregelen en de toepassing ervan. Stevige ruzies.

Intussen is de discussie van eind juli met die vrienden helemaal bijgelegd. Ik heb ze een paar weken later oprecht sorry gezegd. Mijn reactie op hun afzegging van ons etentje was eigenlijk veel te kort door de bocht, te emotioneel en ongepast. Achteraf gezien had het perfect kunnen doorgaan, want etentjes buiten mochten blijkbaar wel buiten de bubbel, maar dat was toen niet duidelijk, en zij wilden zich gewoon aan de regels houden. Ik had dat veel meer moeten respecteren en helemaal niet zo kortaf reageren. Sorry dus.

Die ruzie en de soms pittige discussies die ik met andere mensen heb gehad, privé, op de radio, en op social media hebben me wel doen beseffen dat er naast het gezondheidsrisico nog een ander, misschien wel groter risico is: het verliezen van solidariteit, van respect, van begrip voor elkaar. Deze crisis is ongezien en het is het dichtste dat onze generatie ooit bij een oorlogssituatie is gekomen. En ik heb altijd gelezen: oorlogen brengen het slechtste en het beste in mensen naar boven. En dat zie je nu ook gebeuren. Jammer genoeg. Het lijkt wel ieder voor zich. We geloven steeds meer dat onze eigen mening de enige juiste is, en we vergeten dat andere mensen ook een mening hebben, dat zij op hun manier omgaan met het virus en met de maatregelen.

De premier heeft gelijk wanneer hij zegt dat de maatregelen hard zijn, en dat het virus lelijk is, gevaarlijk, onrechtvaardig en hardnekkig. Maar hij heeft zeker gelijk wanneer hij zegt dat we hier samen doorheen moeten. Ruzie maken helpt ons nu echt niet vooruit. Vrije meningsuiting is OK en het is begrijpelijk dat iedereen z’n mening heeft over de maatregelen, je kunt en mag ze te streng of niet streng genoeg vinden. Maar we gaan wel samen hierdoor moeten. Ongenuanceerde discussies en ruzies met vrienden en kennissen helpen ons vandaag zeker niet vooruit. Ik schrijf het hier neer, maar eigenlijk zeg ik het vooral tegen mezelf: heb respect voor anderen en hun mening, zie ze graag, vanop afstand, en probeer toch geen al te scherpe uitspraken te doen. En als het dan toch eens fout gaat, durf op tijd ook sorry te zeggen. Het virus is de enige vijand. Het zijn zeker niet de mensen rondom ons, ook al zijn we het niet altijd met hen eens.