De (on)zin van vasten

Dit artikel verscheen voor het eerst op 7 maart laatst leden, aan het begin van de katholieke vastenmaand. Nu de Ramadan voor de moslims is gestart, wil ik het toch nog eens met jullie delen… De zin en of onzin van de veertig dagen tijd, het vasten dus, en ook van de ramadan, (ook en vooral los van de religieuze betekenis.)

Carnaval is achter de rug. Gisteren was Aswoensdag. Vandaag begint dus de veertig dagen vasten. Ik recapituleer gewoon even voor mensen die helemaal weg zijn van de katholieke feesten en tradities. Dat zijn er veel. Ik ook voor een groot stuk. Maar ik ben wel zeker tien jaar misdienaar geweest, en ik heb godsdienstwetenschappen gestudeerd in Leuven. Ik heb er dus wel wat over geleerd in het verleden. Dus ik weet nog wel een beetje waarover ik spreek. Dus: vandaag begint de vastentijd.

Maar is vasten nog wel van deze tijd? Ja, en neen. Toen ik een kind was, was het wel iets. Veel minder (of niet) snoepen. De gekregen snoepjes verzamelden we dan in een doos, en na Pasen mochten we die dan pas opeten. Of die werden na Pasen ingeruild voor een stukje speelgoed. Toffe ruil: zuurtjes en beertjes voor Lego. Zeker op vrijdag aten we geen vlees, we aten vis, of een eitje, of we waren soms zelfs veggie avant la lettre.

En op school werd er elke week een sobere maaltijd georganiseerd. Een kom soep, een boterham, een glas water. Daar moest je voor betalen, en de opbrengst ging naar hongerige kinderen in Afrika. Die periode van vasten lijkt voor ons Vlamingen niet meer van deze tijd. De enige gelovigen die er nog aan mee doen, zijn de moslims. Ze noemen het ramadan en die vastentijd ligt in een andere periode van het jaar. Wij, (ex-)katholieken doen er niet of nauwelijks meer aan mee.

Alhoewel… Op andere momenten, op andere manieren, is vasten hipper dan ooit. Er is net in deze periode (is het toeval) opnieuw “dagen zonder vlees”, er was in februari “tournée minérale”, er was het “10000-stappen plan” en mensen spreken van een detox-periode, zowel offline als online. En in deze periode gaan dames en heren vaak keihard trainen en diëten om hun summerbody klaar te krijgen tegen eind juni. Het principe om een bepaalde periode, is het nu veertig dagen, een maand, een paar weken of een paar dagen in de week los te komen van de dingen, bewuster met consumeren, en met minderen bezig te zijn, is vandaag dus net weer ontzettend hip.

Ik heb wel eens geschreven dat al die “maanden van” maar een beetje stom zijn en dat ik er liever niet aan meedoe. Wil je minderen met drinken, doe het dan gewoon constant rustiger aan, niet een paar weekjes. Voor diëten geldt trouwens hetzelfde: het moet een mindswitch worden, je moet zoals ze bij WW, het nieuwe Weight Watchers zeggen jouw “my why” vinden. De reden waarom je gezonder, anders, lichter wil gaan eten en dus leven, en daar gewoon een levensstijl van maken. Met eten is mij dat gelukt. Een dieetperiode is één ding, anders gaan leven is belangrijker.

En toch vind ik vasten dus wel iets om eens over na te denken. Ieder op zijn of haar manier. Ben je geïnspireerd door het geloof, prima, het kan mensen stimuleren om even anders te gaan consumeren in deze periode, en misschien te ontdekken dat het zo aangenamer leven is. Eet eens wat gezonder. Wat minder vet. Wat minder suiker. Wat meer groenten. Laat dat stuk vlees op vrijdag eens. Of op dinsdag.

Beweeg ook eens wat meer. Leg die smartphone eens wat vaker opzij. Lees eens een boek. Dat inspireert je ongetwijfeld. En vast gerust eens veertig dagen, maar wel slim dan, met een goed plan, je zult er gezonder van worden, en wellicht ook wat lichter ook op de weegschaal. En als je die levensstijl ook na Pasen vol weet te houden, dan is de missie helemaal geslaagd.

Dat hadden die katholieken dus nog zo slecht niet bedacht, (en die moslims ook niet). Ze zijn eigenlijk de uitvinders van de detox. Hypermodern toch? Hipper dan ooit. Kijk, je kunt geloven en religies zonder meer bij het grof huisvuil zetten, en dat begrijp ik, want ze hebben ook veel ellende veroorzaakt. Maar het is intellectueel niet helemaal eerlijk om ook de goede kanten, de inspiratie die ze brengen aan mensen helemaal af te schrijven.

Dus: vasten, ja of neen? Er valt vast en zeker iets voor te zeggen (pun intended). Zeker als het na die veertig dagen tot een blijvende mentaliteitswijziging komt. Kies gewoon je eigen manier om even anders te gaan leven, en er zal een nieuwe mens verrezen zijn tegen Pasen. Geloof mij maar.