Ik hou van sociale media. Het zijn directe media. Iedereen kan ermee communiceren met de (online) vrienden en in feite met de ganse wereld. Dat is nu al een flinke tijd een evidentie, maar dat was het lang niet. Het TV-nieuws werd uitgezonden, je keek naar Martine, Bavo of Dany en dat was het. Reageren kon je doen tegen het kastje aan de muur, maar je werd niet gehoord. Hetzelfde gebeurde met de krant. Ze werd geschreven en gedrukt met al het nieuws, je las het vol interesse of met een slecht gevoel, maar uiteindelijk eindigde het nieuws bij de papierstapel. En ik heb de tijd nog meegemaakt dat de eerste interactie met radiozenders er kwam via sms’jes, helemaal aan het einde van de jaren 90. Daarvoor sprak de DJ, draaide een plaatje, en de kous was af. Dat was de media. Met de komst van de sociale media zijn we allemaal interactieve nieuwsmakers geworden.

Op zich  is dat allemaal goed en verhelderend en verrijkend. De kranten, de TV en de radio hebben geen alleenrecht meer op nieuws, iedereen kan zijn stem laten horen, en wie weinig volgers heeft moet dan misschien wat luider roepen, maar kan ook aandacht krijgen. Op die manier komt je vaak te weten hoe andere mensen denken, en hoe heftig bepaalde onderwerpen wel leven. Zeer handig. Maar het feit dat de luidere roepers of krachtigere standpunten veel meer effect hebben kan ook wat perverse bijwerkingen hebben. De verharding van de maatschappij is online alvast een feit.

Ik zal maar meteen de hand in eigen boezem steken. De stelligheid en de hardheid waarmee ik bepaalde overtuigingen op Twitter poneer zou ik nooit op de radio durven bezigen. Daar zal ik altijd nuanceren, altijd context bieden, altijd uitleggen waarom, en altijd ruimte laten voor de mening van anderen. Ofwel die van mijn medepresentator, ofwel die van de luisteraars. Zo hoort dat daar, de waarheid is grijs, er is altijd wel nuance aan te brengen, en als ik als een gek een zware uitspraak zou doen en nooit tegenspraak zou dulden op de radio, dan zou mijn baas mij terecht van antenne halen. Of de helft van de luisteraars zouden afhaken. Tenzij ik een demagoog zou zijn die met valse argumenten mensen mobiliseer voor een foute zaak, maar dat zou al helemaal verfoeilijk zijn.

Ik merk dat ik op Twitter, net als zovele andere mensen, andere tactieken gebruik. Omdat het medium ook zo werkt. Wanneer ik een erg genuanceerde grijze mening heb dan uit ik ze niet. Niemand is daarin geïnteresseerd. Alleen wanneer ik me ontzettend erger aan een bepaalde situatie dan tweet ik erover. Een scheidsrechter die een compleet foute beslissing neemt, een woke aanval op iemand of iets wat mij na aan het hart ligt, een tiran die een oorlog begint, een partij die in het parlement niet voor een veroordeling van de oorlog stemt, maar beslist zich te onthouden. Dan ga ik soms best hard in mijn tweets. Zoals zovele mensen. Het zijn maar zo weinig tekens die je gebruiken kunt, en als je boodschap niet krachtig wordt uitgesproken verdwijnt ze in het niets. Twitter is een lelijk slagveld geworden. Nuanceren, als dat al moet, doe ik later dan wel, in antwoorden aan mensen, of als het echt een stevige, nasty discussie wordt, ergens in een column, op een blog. Ook al is dat dan een foodblog, het is wel die van mij, dus ik kan die af en toe eens gebruiken voor minder food-gerelateerde zaken. Nu bijvoorbeeld.

Het goede aan duidelijke, strenge standpunten, is dat mensen ze lezen. Ja, veel mensen weten nu dat ik me enorm gestoord heb aan de onthouding van de PVDA in het parlement. De Russische inval niet veroordelen, ik denk daar vanalles van. Ik vind het laf, en fout, en al was ik nooit een grote liefhebber van deze extreme partij, voor mij hebben ze voorgoed afgedaan. Dat is duidelijk. Maar na zo’n tweet komt een gigantische stroom aan reacties los. Hele veel steun en likes. Kritiek geven op de PVDA levert soms bizarre support op, vaak ook van mensen die je niet onder je vrienden wil hebben.

Maar er komt ook waanzinnig veel kritiek op mijn tweet. Logisch, zelf uitgelokt, zul je zeggen. Maar echt heel veel bagger komt er dan over je heen. Vaak van mensen die je sowieso al een lul vinden. Of van onbekende tegenstanders die alle registers opentrekken. Ongenuanceerde haat-tweets. Persoonlijke verwijten. Echt vuile dingen. Vooral als ze van anonieme accounts komen met amper volgers worden ze duidelijk op je afgevuurd om je een zeer slecht gevoel te geven en je te destabiliseren. Het is de open schietweide van de social media die dan belegerd wordt, en er wordt met scherp geschoten. Het probleem is dat ik dan zeer divers begin te reageren. Ik blokkeer aan de lopende band zo’n accounts, en ben daar dan soms veel te heftig in. Mensen die zeer scherp reageren, maar in vroegere discussies vaak wel op één lijn met mij zaten gaan er dan ook zomaar uit. Dat zorgt dan weer voor nog zwaardere reacties en het hek is dan helemaal van de dam.

Maar het vervelende is… er komen ook beleefde tweets, die niet verwijten, maar wel bikkelhard zijn, mensen die me er op wijzen dat in het parlement door de PVDA wel degelijk kanttekeningen zijn gemaakt, en dat de parlementsleden wel degelijk op hun sociale media duidelijk hebben gemaakt dat ze tegen de oorlog zijn. Maar dat ze ook vragen willen stellen bij de expansiedrang van de NAVO. Dat ze zich daarom onthouden hebben, wat in een democratie in feite hun volste recht is. En ja, toegegeven: dat zijn best lastig reacties. Want die mensen hebben ergens wel een punt. Het zijn geen trolls of persoonlijke vijanden. Het zijn ook mensen met een mening. Niet de mijne: ik vind dat je een inval in een vrij land altijd krachtig veroordelen moet. En ik denk oprecht dat de PVDA het moeilijk heeft om hun oude vrienden in Rusland zonder meer aan te vallen, plus ze hebben veel wantrouwen tegenover het kapitalistische Westen, en de ongebreidelde vrije markt. Dan wordt het lastiger om mee tegen de oorlog te stemmen met een volledig parlement dat dat doet vanuit andere standpunten. Maar het niet doen blijf ik een afschuwelijke zet vinden van die partij. Dus ik sta nog steeds achter mijn tweet. Maar dat soort beleefde tweets van vaak intelligente mensen met een andere visie dan de mijne is wel een heel stuk lastiger. Het is moeilijker om met die mensen te discussiëren. Want ze hebben ook een deeltje van de waarheid in handen, ze zijn vaak intelligent, of ze hebben hun goed onderbouwde overtuiging, en daar hebben ze uiteraard ook recht op.

Soms kan één tweet, zeker als ik die behoorlijk krachtig, en zeer zwart-wit formuleer, net om een duidelijk signaal te geven, zoveel reactie teweeg brengen, dat ik er uren en bijna dagen aan verlies. Zeker als je meer dan 180000 volgers hebt, vrienden, vijanden en vage kennissen samen. Tijd die ik volgens mensen rondom mij beter zou investeren in een wandeling, het verzinnen van een goed recept, een boek lezen, of koken. “Kook een ei, en bemoei je niet met politiek.” Het was een uitspraak van een redelijk fanatieke politicus uit de PVDA. Een schandalige uitspraak, want iedereen mag zich met politiek moeien, arbeiders, dokters, piloten, koks, muziekanten, radio DJ’s. Maar het had ook een uitspraak van mijn entourage kunnen zijn: “trek een fles wijn open, kook iets lekkers, negeer even het nieuws. Niet iedereen zit te wachten op de mening van Ornelis” zegt mijn lief dan. Mijn grote verontwaardiging over de houding van de partij was oprecht en ik sta nog steeds achter m’n tweet, zoals het grootste deel van de bevolking dat doet. Maar of het nu echt mijn taak is om daar elke keer zo’n felle mening over te hebben op Twitter, misschien niet. Ik zou daar soms toch misschien wat langer mogen over nadenken: is deze tweet echt nodig? En vaak zou ik dan niks sturen.

Intussen is Twitter steeds vuiler en vuiler geworden. Er is steeds meer polarisatie, steeds meer bagger, steeds meer mensen verwijten elkaar de ergste dingen. Omdat straffe uitspraken lonen, je krijgt meer reacties, meer aandacht. Ik weet waarover ik spreek. Het probleem is dat de wereld rondom ons ook steeds meer op die virtuele wereld gaat lijken. Standpunten verharden, mensen worden vijanden, politieke partijen scoren door scherpe standpunten in te nemen, veel meer dan door de grijze middenmoot te zijn die steeds genuanceerd probeert te blijven. Want dat is saai. Daar verbinden we ons als kiezer minder makkelijk mee. Het is makkelijker om extreme standpunten te verkondigen en er je aan te verbinden. Extreem links, en extreem rechts zijn even gevaarlijk, maar ze met extreme standpunten bestrijden, zoals ik, toegegeven, in mijn tweet over de PVDA gedaan heb, zal niet per se meer vrede en verstandhouding teweeg brengen. Misschien is het dan toch soms slimmer om een eitje te koken, dan om over te koken op Twitter, want voor je het weet hebben plots duizenden mensen een eitje met je te pellen.

Eén ding blijft. Zijn we het daar allemaal over eens? Oorlog is afschuwelijk. De wereld heeft vrede nodig. En ja, Twitter misschien ook een beetje meer. Af en toe een staakt-het-vuren.

PS: enkel één zin uit dit artikel plukken om me te framen op Twitter, dat zou de volledige insteek van dit eerlijke en volgens mij genuanceerde artikel onrecht aandoen. Toch?