WORDT DE SOEP IN BARCELONA NOG WEL ZO HEET GEGETEN?

Ik heb het de voorbije 24 uur, tijdens mijn blitzbezoek duidelijk gemerkt: er is absoluut iets veranderd in Barcelona. Heel opvallend. Mensen praten plotseling wel over politiek. Zelfs commerçanten. Restaurateurs. De man waar ik m’n wijn koop. De traiteur waar ik wat hapjes haalde. Waar ze zich vroeger het liefst van al op de vlakte hielden en het achterste van hun tong niet wilden tonen, doen ze dat vandaag wel. Zeggen dat ze nu allemaal hetzelfde denken zou natuurlijk een leugen zijn. Maar ze zoeken wel expliciet de mening van buitenstaanders op. Hoe denkt de rest van Europa nu over de spannende situatie in Catalonië? Steunen wij de Catalaanse zaak nu of zijn we, zoals bijvoorbeeld het Europese parlement duidelijk heeft aangegeven, allemaal tegenstanders van een vrij Catalonië?

“Hoe doen jullie dat eigenlijk in België, want er is toch ook een afscheidingsbeweging in Vlaanderen?” vroeg de maître van mijn favoriete restaurant Via Veneto in Barcelona vrijdagavond zo ergens tussen gang vier en gang zeven. Ik vertelde hem dat ik maandag nog in een talkshow zat (Van Gils en gasten op Eén) samen met onze minister van binnenlandse zaken Jan Jambon, en dat zijn standpunt nogal bijzonder is. Hij is een van de belangrijkste leden van een (ik ga even kort door de bocht) separatistische partij (N-VA), maar tegelijk ook absoluut een staatsman. Jambon zegt bijvoorbeeld: “we gaan uiteraard geen referendum over onafhankelijkheid uitroepen in Vlaanderen als we duidelijk weten dat we toch niet winnen kunnen, de enquêtes bewijzen dat dat zelfmoord zou zijn.” Klaar en duidelijk.

Pedro van Via Veneto vond dat nog niet zo’n slechte redenering, en wellicht ook de enige wenselijke strategie. Het is duidelijk dat er twee hele sterke bevolkingsgroepen in Catalonië voor onafhankelijkheid zijn. De ouderen die de tijd van Franco nog hebben gekend en Spanje tot op vandaag als een bezetter zien, en de jeugd die opgegroeid is in een wereld waar de Catalaanse cultuur en taal een hele sterke positie heeft kunnen innemen. “Als onze leiders nu eens even tien of twintig jaar geduld zouden hebben, dan hadden ze wellicht een meerderheid van 60 à 70 procent voor de onafhankelijkheid gekregen, maar nu is het gewoon teveel een dubbeltje op z’n kant,” hoorde ik van Pedro en van vele andere Catalanen. En dan een referendum uitroepen waar Spanje van zegt dat het illegaal is, en waarvan je weet dat er niet genoeg mensen op zullen dagen, is gewoon gevaarlijk spel. Je kunt in het beste geval een kleine meerderheid voor krijgen vandaag, maar dat wil zeggen dat een hele grote minderheid tegen zo’n afscheuring is. Het maakt de kloof en de vijandigheid enkel groter. En ja, de Spaanse regering reageert totaal verkeerd, en de Spaanse koning maakte een grote blunder door de confrontatie en niet de toenadering te prediken, maar ook de separatisten hebben boter op het hoofd, ze gaan gewoon te snel, te hard. Zo had ik het nog niet bekeken… Maar het is zeker als halve migrant belangrijk om alle kanten van het verhaal te kenen. En denken dat de overgrote meerderheid van de Catalanen morgen, ten koste van alles, in een onafhankelijk land wil leven, zou ook niet correct zijn.

Intussen ben ik terug uit Barcelona, en is mijn volgende bezoek pas eind oktober gepland. Benieuwd wat er intussen allemaal gebeuren gaat. Ik weet wel dat het spannend wordt. De Catalaanse regering blijft dreigen met een eenzijdig uitgeroepen onafhankelijkheid, maar het zou natuurlijk geen kwaad kunnen om toch voor overleg te kiezen. Dat lijken ze ook te gaan doen, want de voor maandag geplande zitting van het parlement is verboden en gaat ook niet doorgaan morgen. Hopelijk gaan beide partijen nu in overleg. Want Europa is duidelijk: een onafhankelijk Catalonië zal niet erkend worden. En intussen vertrekt de ene Spaanse bank na het andere Spaanse bedrijf uit het trotse Barcelona. Dat is slecht nieuws. En ook een vorm van chantage. Als de Catalanen massaal hun geld weghalen bij de vertrekkende banken zorgt dat ook voor een economische ramp. Hoe dan ook: ik steun alle Catalanen uit het diepste van mijn hart, ook zij die los willen van Spanje. Omdat ik vind dat vrije meningsuiting en wilsbeschikking essentieel zijn.  Maar ik hoop wel dat ze goed nadenken welke stappen ze de komende tijd gaan zetten… kamikaze is een eenmalige en niet echt succesvolle strategie. En intussen hoop ik vooral dat Madrid ook begrijpt dat de onverzettelijke houding van de Spaanse premier en z’n regering, het parlement en de koning, constante olie op het Catalaanse vuur is. Die vlam doven ze niet zomaar…